رحیم نجاتی و امیر آرش فرخ تقدیم میکند : بررسی مشکلات

"بسمه تعالی" 

بررسی تعدادی از مشکلات همراه راه حل های پیشنهادی

       در جامعه ما مشکلات بسیاری وجود دارد که می توانیم آنها را به چند دسته اقتصادی،اجتماعی،فرهنگی و سیاسی تقسیم کنیم که ما در این بحث به مشکلات اجتماعی خواهیم پرداخت.

       به گزارش فارس به نقل از گزارش دفتر اطلاع‌رسانی مرکز پژوهش‌ها، دفتر مطالعات اجتماعی مسائل و آسیب‌های اجتماعی کشور را مورد بررسی قرار داده و با استناد به نتایج یک پژوهش انجام شده درباره اولویت‌بندی آسیب‌های اجتماعی از دیدگاه‌ یک هزار نفر از اعضای هیئت علمی دانشگاه‌ها، قضات‌، فرهنگیان‌، کارشناسان و روحانیان و مدیران و معاونان دستگاه‌ها خاطرنشان ساخت که در این پژوهش 28 مسئله اجتماعی مورد پرسش واقع شده‌اند که اغلب پاسخگویان از بیکاری، اعتیاد، فقر و طلاق به عنوان مهم‌ترین مشکلات اجتماعی کنونی نام برده‌اند.

 

اعتیاد

از اعتیاد به عنوان یکی از بزرگترین معضلات دنیای معاصر نام می‌برند. اعتیاد به مواد مخدر از چنان ابعاد وسیع آسیبی برخوردار است که بی اغراق می‌توان از آن به عنوان هیولای بزرگ زندگی بشری نام برد.

متلاشی شدن شخصیت فردی، نابودی نهاد خانواده، افزایش انواع دیگر آسیب‌ها و جرایم اجتماعی، کاهش بازدهی کاری و شغلی، افزودن بر افراد بی‌کار و سربار جامعه، اشغال تخت‌های بیمارستانی، کاهش نرخ بهداشت عمومی و دهها عارضه دیگر همگی وابستگی تام به میزان معتادان یک جامعه دارد.

 

راه حل ها و پیشگیری ها

1) راههای زیر بنایی :
* مبارزه وسیع و گسترده و همه جانبه بر علیه قاچاق مواد مخدر.
* از بین بردن فقر ، کاهش دادن فاصله های طبقاتی و نا برابریهای اجتماعی و اقتصادی .‏
* توزیع عادلانه ثروت در جامعه ، رفع مشکل بیکاری والدین ، مهار تورم.
* جلوگیری از تراکم جمعیت در محله های فقیر نشین و کم درآمد .
* ریشه کن نمودن بیسوادی والدین .
* ایجاد مراکز مشاوره و راهنمائی نوجوانان در سطح گسترده.

2) اقدامات در زمینه خانواده‏ ها :       
* لزوم وجود مشاوران خانواده به خانواده ها برای رفع مشکلات فرزندان و آموزش جهت جلوگیری از نزاعهای خانوادگی و جلوگیری از پدیده شوم طلاق در خانواده ها ‏.
* آموزش روابط احترام آمیز بین والدین و فرزندان .
* آموزش ارزشهای معنوی و اجتماعی به خانواده ها.
* آموزش به خانواده ها جهت رسیدگی به شرایط روحی و اخلاقی فرزندان با توجه به ویژگیهای خاص تربیتی هر دوره از رشد روان جسمی فرزندان ‏.
* آموزش اجتماعی و تربیتی به خانواده ها جهت بالا بردن سطح فرهنگ خانواده ها و ایجاد حس مسئولیت والدین در قبال فرزندان ‏.
* آموزش ایجاد روابط صمیمی در خانواده و مدرسه تا نوجوانان جهت ارائه مشکلات خود به دوستان ناباب پناه نبرند .
‏* همکاری نزدیک بین خانواده ها، مدارس و مراکز مبارزه با انحرافات اجتماعی و سایر مراکز پرورشی و تربیتی .
‏* آموزش سجایای نیک اخلاقی به نوجوانان توسط والدین .
‏* علاقمند سازی نوجوانان به مطالعه توسط والدین .
‏* ایجاد اعتماد به نفس در فرزندان توسط والدین و مربیان و معلمان .

3) اقدامات در زمینه آموزش و پرورش :
* آموزش همراه با پرورش تا کودکان و نوجوانان منافع اجتماع را بر منافع خود ترجیح دهند . همکاری و همدلی با نوجوانان دانش‏‌آموز و اهمیت دادن و شخصیت دادن به آنها جهت ایجاد حس مسئولیت در قبال خانواده و جامعه ‏.
* لزوم وجود مشاوره روانشناسی و مددکار اجتماعی در مدارس جهت رفع مشکلات عاطفی اخلاقی و خانوادگی دانش‏‌آموزان .
‏* آموزش دانش‌آموزان از زیانهای مصرف مواد مخدر در مدارس .‏
* تدوین محتوی کتب درسی در جهت کمک به از بین بردن انحرافات اجتماعی و بالاخص اعتیاد و همچنین در جهت رشد و شکوفایی استعداد انسانی نوجوانان .
‏* رسیدگی به مشکلات معلمان تا علاقمند و امیدوار به حرفه خود ادامه داده و در امر آموزش نهایت تلاش خود را بکار برند .

4) در زمینه رسانه های گروهی :
* ارائه برنامه های متنوع رادیو تلویزیونی در رابطه با مضرات مصرف مواد مخدر بویژه در نوجوانان .
* ارائه برنامه های رادیو و تلویزیونی و انتشار مقالات ارزنده و جالب در روزنامه‌ها و مجلات جهت آموزش به والدین در جهت رفع نقص کمبود تربیتی نوجوانان . ‏
* آموزش استفاده سودمند از اوقات فراغت توسط رسانه های همگانی . ‏
* آموزش ارزشهای اجتماعی و اخلاقی از طریق رسانه های همگانی .
* انتشار کتب و مجلات متناسب با گروه سنی مخاطبان ، بویژه زندگینامه شخصیتهای بزرگ و راز موفقیت آنها.
* آموزش همگانی درست توسط رسانه های گروهی در جهت عدم طرد و پذیرش افرادی که اعتیاد را ترک نموده و یا درصدد ترک اعتیاد می باشند . ‏
* تهیه گزارش از قربانیان اعتیاد به مواد مخدر جهت عبرت سایر افراد جامعه بویژه نوجوانان.

5) در زمینه اوقات فراغت :
* آشنا نمودن نوجوانان با مفهوم ایام فراغت و چگونگی استفاده بهتر از آن .
* برگزاری اردوها و پیک نیک های یک روزه و همچنین گردشهای توریستی جهت آشنایی. دانش‌آموزان با فرهنگ ، تمدن و ملیت و مذهب جامعه خود .
‏* اجرای فوق برنامه‌هایی نظیر تئاتر ، نمایشنامه و مسابقات در زمینه های فرهنگی ، شعر و مقاله نویسی
‏‏* ایجاد مراکز ورزشی ، پارک و کتابخانه جهت استفاده در ایام فراغت .

6) در زمینه مبارزه با مواد مخدر :
‏ یکی از علل مهم اعتیاد در بین اقشار مختلف و بویژه نوجوانان در دسترس بودن مواد مخدر می باشد بنابراین کنترل و در دسترس نبودن مواد مخدر یکی از راههای پیشگیری از اعتیاد شناخته شده و در این رابطه موارد زیر پیشنهاد می گردد:
* کنترل شدید مرزهای زمینی ، دریایی ، هوایی .
* پرورش مامورین خبره در مبارزه با مواد مخدر ‏
* وضع قوانین انضباطی و مجازاتهای سنگین برای تهیه کنندگان ، قاچاقچیان مواد‏ مخدر .
‏* استفاده از وسایل فنی جدید و پیشرفته برای کشف مواد مخدر
* زیر نظر گرفتن و کنترل شدید عوامل قاچاق به مواد مخدر پس از آزادی از زندان .
* کنترل شدید و پیگیر مراکز و اماکنی که امکان تولید و پخش مواد مخدر در آنها بیشتر است.

فقر :
فقر در لغت به معنی تنگدستی و تهی دستی است که اقسام مختلفی از جمله:

 1-فقر جسمی 2-فقر روحی(ذهنی) 3-فقر فرهنگی 4-فقر مالی است.

 فقر آثار متعددی دارد که عبارتند از:

 1-اقتصادی

 2-فرهنگی: الف)ضعف عقیدتی ب)ضعف علمی ج)اضطراب و ناراحتی های روحی د)رخت بربستن صفات پسندیده

 3-آثار اجتماعی

 4-آثار سیاسی

 

مشکلات اجتماعی جامعه

در جامعه ما مشکلات بسیاری وجود دارد که می توانیم آنها را به چند دسته اقتصادی،اجتماعی،فرهنگی و سیاسی تقسیم کنیم که ما در این بحث به مشکلات اجتماعی خواهیم پرداخت.

به گزارش فارس به نقل از گزارش دفتر اطلاع‌رسانی مرکز پژوهش‌ها، دفتر مطالعات اجتماعی مسائل و آسیب‌های اجتماعی کشور را مورد بررسی قرار داده و با استناد به نتایج یک پژوهش انجام شده درباره اولویت‌بندی آسیب‌های اجتماعی از دیدگاه‌ یک هزار نفر از اعضای هیئت علمی دانشگاه‌ها، قضات‌، فرهنگیان‌، کارشناسان و روحانیان و مدیران و معاونان دستگاه‌ها خاطرنشان ساخت که در این پژوهش 28 مسئله اجتماعی مورد پرسش واقع شده‌اند که اغلب پاسخگویان از بیکاری، اعتیاد، فقر و طلاق به عنوان مهم‌ترین مشکلات اجتماعی کنونی نام برده‌اند.

همچنین این دفتر روند اعتیاد، خودکشی، سرقت، فرار از خانه، قتل، نزاع و جرائم جنسی را مورد بررسی قرار داده و اعلام کرد: بررسی روند آسیب‌های یاد شده نشان می‌دهد که برخی از آسیب‌ها همانند اعتیاد روندی کاملاً صعودی دارد به گونه‌ای که میزان آن در یک دوره 7 ساله تقریباً 2 برابر شده است، نزاع نیز روندی صعودی دارد. روند سرقت نیز اگر چه نوسان دارد‌ اما بیش‌تر صعودی است، روند آسیب‌هایی همچون خودکشی، فرار از خانه و قتل متغیر است و روند جرائم جنسی در ابتدای دوره مورد مطالعه صعودی بوده که بعد نزولی شده است.

 

اعتیاد

از اعتیاد به عنوان یکی از بزرگترین معضلات دنیای معاصر نام می‌برند. اعتیاد به مواد مخدر از چنان ابعاد وسیع آسیبی برخوردار است که بی اغراق می‌توان از آن به عنوان هیولای بزرگ زندگی بشری نام برد.

متلاشی شدن شخصیت فردی، نابودی نهاد خانواده، افزایش انواع دیگر آسیب‌ها و جرایم اجتماعی، کاهش بازدهی کاری و شغلی، افزودن بر افراد بی‌کار و سربار جامعه، اشغال تخت‌های بیمارستانی، کاهش نرخ بهداشت عمومی و دهها عارضه دیگر همگی وابستگی تام به میزان معتادان یک جامعه دارد.

راه حل ها و پیشگیری ها

1) راههای زیر بنایی
* مبارزه وسیع و گسترده و همه جانبه بر علیه قاچاق مواد مخدر * از بین بردن فقر ، کاهش دادن فاصله های طبقاتی و نا برابریهای اجتماعی و اقتصادی ‏* توزیع عادلانه ثروت در جامعه ، رفع مشکل بیکاری والدین ، مهار تورم * جلوگیری از تراکم جمعیت در محله های فقیر نشین و کم درآمد * ریشه کن نمودن بیسوادی والدین * ایجاد مراکز مشاوره و راهنمائی نوجوانان در سطح گسترده

2) اقدامات در زمینه خانواده‏ ها        
* لزوم وجود مشاوران خانواده به خانواده ها برای رفع مشکلات فرزندان و آموزش جهت جلوگیری از نزاعهای خانوادگی و جلوگیری از پدیده شوم طلاق در خانواده ها ‏* آموزش روابط احترام آمیز بین والدین و فرزندان
* آموزش ارزشهای معنوی و اجتماعی به خانواده ها * آموزش به خانواده ها جهت رسیدگی به شرایط روحی و اخلاقی فرزندان با توجه به ویژگیهای خاص تربیتی هر دوره از رشد روان جسمی فرزندان ‏* آموزش اجتماعی و تربیتی به خانواده ها جهت بالا بردن سطح فرهنگ خانواده ها و ایجاد حس مسئولیت والدین در قبال فرزندان ‏
* آموزش ایجاد روابط صمیمی در خانواده و مدرسه تا نوجوانان جهت ارائه مشکلات خود به دوستان ناباب پناه نبرند . ‏* همکاری نزدیک بین خانواده ها، مدارس و مراکز مبارزه با انحرافات اجتماعی و سایر مراکز پرورشی و تربیتی ‏* آموزش سجایای نیک اخلاقی به نوجوانان توسط والدین ‏* علاقمند سازی نوجوانان به مطالعه توسط والدین ‏* ایجاد اعتماد به نفس در فرزندان توسط والدین و مربیان و معلمان .

3) اقدامات در زمینه آموزش و پرورش
* آموزش همراه با پرورش تا کودکان و نوجوانان منافع اجتماع را بر منافع خود ترجیح دهند . * همکاری و همدلی با نوجوانان دانش‏‌آموز و اهمیت دادن و شخصیت دادن به آنها جهت ایجاد حس مسئولیت در قبال خانواده و جامعه ‏* لزوم وجود مشاوره روانشناسی و مددکار اجتماعی در مدارس جهت رفع مشکلات عاطفی اخلاقی و خانوادگی دانش‏‌آموزان . ‏* آموزش دانش‌آموزان از زیانهای مصرف مواد مخدر در مدارس ‏* تدوین محتوی کتب درسی در جهت کمک به از بین بردن انحرافات اجتماعی و بالاخص اعتیاد و همچنین در جهت رشد و شکوفایی استعداد انسانی نوجوانان . ‏* رسیدگی به مشکلات معلمان تا علاقمند و امیدوار به حرفه خود ادامه داده و در امر آموزش نهایت تلاش خود را بکار برند .

4) در زمینه رسانه های گروهی
* ارائه برنامه های متنوع رادیو تلویزیونی در رابطه با مضرات مصرف مواد مخدر بویژه در نوجوانان . * ارائه برنامه های رادیو و تلویزیونی و انتشار مقالات ارزنده و جالب در روزنامه‌ها و مجلات جهت آموزش به والدین در جهت رفع نقص کمبود تربیتی نوجوانان . ‏* آموزش استفاده سودمند از اوقات فراغت توسط رسانه های همگانی . ‏
* آموزش ارزشهای اجتماعی و اخلاقی از طریق رسانه های همگانی . * انتشار کتب و مجلات متناسب با گروه سنی مخاطبان ، بویژه زندگینامه شخصیتهای بزرگ و راز موفقیت آنها. * آموزش همگانی درست توسط رسانه های گروهی در جهت عدم طرد و پذیرش افرادی که اعتیاد را ترک نموده و یا درصدد ترک اعتیاد می باشند . ‏* تهیه گزارش از قربانیان اعتیاد به مواد مخدر جهت عبرت سایر افراد جامعه بویژه نوجوانان

5) در زمینه اوقات فراغت * آشنا نمودن نوجوانان با مفهوم ایام فراغت و چگونگی استفاده بهتر از آن . * برگزاری اردوها و پیک نیک های یک روزه و همچنین گردشهای توریستی جهت آشنایی دانش‌آموزان با فرهنگ ، تمدن و ملیت و مذهب جامعه خود . ‏* اجرای فوق برنامه‌هایی نظیر تئاتر ، نمایشنامه و مسابقات در زمینه های فرهنگی ، شعر و مقاله نویسی . ‏‏* ایجاد مراکز ورزشی ، پارک و کتابخانه جهت استفاده در ایام فراغت

6) در زمینه مبارزه با مواد مخدر
‏ یکی از علل مهم اعتیاد در بین اقشار مختلف و بویژه نوجوانان در دسترس بودن مواد مخدر می باشد بنابراین کنترل و در دسترس نبودن مواد مخدر یکی از راههای پیشگیری از اعتیاد شناخته شده و در این رابطه موارد زیر پیشنهاد می گردد: * کنترل شدید مرزهای زمینی ، دریایی ، هوایی . * پرورش مامورین خبره در مبارزه با مواد مخدر ‏* وضع قوانین انضباطی و مجازاتهای سنگین برای تهیه کنندگان ، قاچاقچیان مواد‏ مخدر . ‏* استفاده از وسایل فنی جدید و پیشرفته برای کشف مواد مخدر * زیر نظر گرفتن و کنترل شدید عوامل قاچاق به مواد مخدر پس از آزادی از زندان . * کنترل شدید و پیگیر مراکز و اماکنی که امکان تولید و پخش مواد مخدر در آنها بیشتر است .

فقر
فقر در لغت به معنی تنگدستی و تهی دستی است که اقسام مختلفی از جمله: 1-فقر جسمی 2-فقر روحی(ذهنی) 3-فقر فرهنگی 4-فقر مالی است. فقر آثار متعددی دارد که عبارتند از: 1-اقتصادی 2-فرهنگی: الف)ضعف عقیدتی ب)ضعف علمی ج)اضطراب و ناراحتی های روحی د)رخت بربستن صفات پسندیده 3-آثار اجتماعی 4-آثار سیاسی

درمان فقر و پیشگیری از آن
الف)مقابله با عوامل فرهنگی و اجتماعی
به طور خلاصه ، عوامل فرهنگی و اجتماعی فقر فردی و اجتماعی عبارت است از :
1. تنبلی و عدم استقامت در کار.2. بی برنامگی.3.دیدگاه نادرست درباره ی دنیا وآخرت.
4.خودباختگی و عدم اعتماد به نفس.5. ترویج گناه و فساد در جامعه.6. اعتیاد و تکدی و اظهار فقر.
ب) مقابله با عوامل طبیعی
ج)مقابله با عوامل اقتصادی

عوامل اقتصادی فقرعبارت است از:

1. توزیع نا عادلانه ی ثروت.

2. تورم .

3. فقدان امکانات شغلی .
4. ضعف مدیریت و تخصیص نیروی انسانی.

5. بازدهی پایین و عدم کارآیی در تخصص منابع .

برای جلوگیری از پیدایش فقر در این گستره باید هر یک از عوامل یادشده را از میان برد.راه مهار یا نابودی این عوامل عبارت است از:

1.     توزیع عادلانه

 2 و 3. کنترل سطح قیمت ها و ایجاد امکانات شغلی

4. سپردن مسئولیت ها به افراد مدیر و کاردان

5. بهره برداری صحیح از ثروت های طبیعی

بیکاری
بیکاری یکی از بزرگ‌ترین معضلات جوامع بشری در شرایط کنونی اقتصاد جهان است. براساس گزارش‌های موجود در عرض یک سال گذشته، نرخ بیکاری در تمامی کشورهای جهان افزایش پیدا کرده است. اقتصاددانان رشد بیکاری را به بمبی ساعتی تشبیه می‌کنند که هر لحظه به زمان انفجار نزدیک‌تر می‌شود و انفجار آن تبعات بسیار مخربی روی بخش‌های مختلف زندگی مردم و اقتصاد جامعه بر جای می‌گذارد.

راهکار ها و راه حل های متعددی برای حل مشکل بیکاری موجود است که می توان به :

حذف چند شغله بودن
افزایش تولید
مهارت آموزی
شناسایی مشاغل نوین
آشنایی با مشاغل مختلف
 به کارگیری استعداد

 

طلاق
در هیچ عصری خطر انحلال کانون خانوادگی و عوارض سوء ناشی از آن تا این حد چشمگیر و بحرانی نبوده است و در هیچ عصری مانند این عصر عملاً بشر دچار این خطر و آثار سوء ناشی از آن نشده است. طلاق و پیامدهای آن از مشکلات بزرگ جوامع کنونی به شمار می رود.

راهکارهای جلوگیری از طلاق :
بررسی ها نشان می دهد عدم شناخت صحیح زوجین پیش از ازدواج یکی از دلایل اصلی وقوع طلاق است. برای جلوگیری از این امر آشنایی کامل بین طرفین و شناخت عمیق از خانواده های طرفین قبل از ازدواج ضروری است. اگر جوانان پس از آشنایی کامل با هم ازدواج کنند، زندگی مشترک پایدارتری خواهند داشت.
نقش مشاوره قبل، حین و بعد از ازدواج را نباید نادیده انگاشت. مشاوره از این جهت حائز اهمیت است که می تواند از بروز ازدواج نا مناسب جلوگیری کند تا متعاقباً طلاقی صورت نگیرد، در واقع مشاوره کمک به افراد جهت انتخاب زوج مناسب است و در صورت هدایت صحیح موجب تامین امنیت روانی خانواده می شود.
ارائه آموزش های لازم از طریق رسانه های جمعی، نظام آموزش و پرورش، آموزش عالی و... در راستای ایجاد فرهنگ بردباری، گذشت، ازخود گذشتگی و تلاشگری برای بازسازی روابط درون خانواده و بازگرداندن و احیای قداست ازدواج و ارائه الگو های صحیح ازدواج و تقبیح طلاق این پدیده شوم که شیوه نهادینه شده اختیاری پایان یک پیوند است، امروزه به راحتی تنها و آسان ترین راه برای رهایی از مشکلات کوچک یک زندگی بزرگ به شمار می رود.
ارائه آموزش پیرامون رعایت تناسب بین زوجین ، نظیر تناسب در تحصیلات، تناسب در سن، تناسب در تمایلات جنسی، تناسب و هماهنگی فکری و عاطفی، تناسب درباورهای ایدئولوژیک و اعتقادات مذهبی و...
راه اندازی مراکز پیشگیری از طلاق در کشور به میزان وسیع تر و مددجویی از کارشناسان دارای تخصص های مرتبط شامل مددکاری، روانشناسی، روانپزشکی و مشاوره حقوقی تا قبل از صدور حکم قطعی طلاق، در صورت امکان بتوان از وقوع آن جلوگیری کرد.

خودکشی
مهم‌ترین عامل خودکشی در نوجوانان و جوانان جهان، افسردگی و اختلالات روحی و روانی است، زیرا تنها در این شرایط است که یک انسان هیچ راه حلی برای فرار از آلام و دردهای عاطفی خود پیدا نمی‌کند. انجمن روان پزشکی آمریکا (2005) از افسردگی، سوء مصرف الکل یا داروهای مخدر، رفتارهای خشونت آمیز و اقدام به خودکشی قبلی به عنوان قوی‌ترین عوامل خودکشی نام برده است. تشخیص و اقدام به درمان زودهنگام اختلالات روانی و سوء مصرف مواد مؤثرترین راه‌های پیشگیری از خودکشی و رفتارهای خودکشی گرایانه هستند. اعضای جامعه، متخصصان سلامت روانی، کارکنان مدارس، همسالان و والدین نقش عمده‌ای را در پیشگیری از خودکشی نوجوانان بازیمی‌کنند.

راه‌های پیشگیری از خودکشی

تشخیص اولیه و زودرس و کمک کردن به افراد در معرض خطر همراه با تعدیل عوامل اجتماعی مساعدت کننده.

شناسایی بیماران در معرض خطر زیاد. بسیاری از کسانی که دست به خودکشی می‌زنند مدت کمی قبل از اقدام به خودکشی با پزشک خود تماس می‌گیرند و تعدادی مبتلا به اختلال روانی یا اعتیاد به الکل می‌باشند.

حمایت از کسانی که در معرض خطر هستند.

از میان برداشتن راه های موجود برای خودکشی.

آموزش در مورد کسانی که در سنین نوجوانی به سر می‌برند، لازم است که آموزش‌هایی در مورد خطرات استفاده زیاد از دارو و راه‌های مناسب چگونگی مواجهه با مشکلات عاطفی ترتیب داد.

 

         (با سپاس از شما استاد گرانقدر)

        (رحیم نجاتی .امیر آرش فرخ)