امیرآرش فرخ و هواپیمای ATR

   

  

بنام بیتای مهربان

 

هواپیمای  ATR

 امیر آرش فرخ (مدرس دانشگاه)

چاپ شده در روزنامه دنیای خودرو

 

 

(ای‌تی‌آر ۷۲ ( به انگلیسی:( ATR 72)  هواپیما ی دو موتوره توربوپراپ میان‌برد منطقه‌ای است که توسط شرکت هواپیماسازی فرانسوی-ایتالیایی ای.تی.آر تولید می شود. ای.تی.آر.۷۲ نوع تکامل یافته ای.تی.آر.۴۲ است که از سال ۱۹۸۹ تولیدش آغاز شد.این هواپیما معمولا برای حمل و نقل منطقه‌ای توسط شرکت‌های مسافربری به عنوان جت خصوصی، باری و برای گشت دریایی استفاده می‌شود. همه‌ مدل‌های این نوع هواپیما تاکنون به شکلی طراحی شدند که گنجایش ۷۸ نفر دارند.

 

هواپیمای ATR-72 از خانواده ی هواپیماهای منطقه ای با گنجایش کم است که توسط شرکت ایتالیایی فرانسوی ATR تولید شد.این هواپیما میتواند تا سقف 74 مسافر در آرایش صندلی تک کلاسه حمل نماید.
ATR-72 تکامل یافته ی ATR-42 است;به طوری که این تکامل را میتوان در تعداد صندلی های افزایش یافته,بدنه ی کشیده تر به میزان 4ونیم متر,افزایش فاصله ی دو سر بالها,استفاده از موتورهای قدرتمند تر و در نهایت مصرف سوخت بهتر مشاهده کرد.
این مدل در سال 1986 معرفی شد و اولین پرواز خود را نیز در روز 27 اکتبر سال 1987 انجام داد.یک سال بعد شرکت Finnair این هواپیما را به ناوگان خود اضافه نمود.
حدود 408 فروند ازین مدل هواپیما در دنیا پرواز میکند.28 فروند دیگر هم منتظر تحویل هستند.
مسافران از در تعبیه شده در قسمت عقب هواپیما وارد میشوند که امری نامعمول در صنعت هوانوردی به حساب می آید.از در جلو به عنوان در Cargo استفاده میشود.استثنا در مدل های سفارشی Finn air در هواپیما در جلوی است تا بتواند از Jet Bridge های فرودگاه هلسینکی استفاده نماید.
در هنگام سوار شدن و پیاده شدن مسافران از در عقب استفاده از Tail Stand کاری ضروری است.زیرا وزنی که ایجاد میشود میتواند دماغه ی هواپیما را از زمین بلندکند
این هواپیما فاقد APU است در عوض سیستم ترمز ملخ را به همراه دارد.طرز کار این سیستم به این صورت است که چرخش ملخ پروانه ی موتور شماره 2 این هواپیما از کار می ایستد و توربین مشغول تولید انرژی بدون چرخیدن ملخ میشود.این ویژگی هواپیما را به سیستم سنگین و گرانقیمت APU بی نیاز کرده است.
مدل های گوناگونی ازین هواپیما وجود دارد که مشهور ترین آنها سری 210/212 با در کارگوی بزرگتر و موتورهای پرت اند ویتنی PW127 و همچنین سری 500 با موتور بهبود یافته ی پرت اند ویتنی 127F و 127M,با ملخ های 6 پر و سیستم های پیشرفته تر برای تسهیل کار خلبان است.
همچنین تولید سری 600 این هواپیما نیز در سال 2007 اعلام شد که آخرین تکنولوژی های روز در آن مشاهده میشود.در این سری مصرف سوخت اقتصادی تر شده و هزینه های نگهداری این هواپیما نیز به مراتب کاهش یافته است.این سری از موتور پرت اند ویتنی PW127M که موتوری جدید به حساب می آید نیرو میگیرد و عرشه ی پروازی آن دارای Glass Cockpit است که شامل 5 ال سی دی می شود.
اویونیک جدید این هواپیما ساخت شرکت Thales است که استاندارهای CAT III و RNP را شامل میشود.
تاریخ ورود سری 600 این هواپیما نیمه ی دوم سال 2010 خواهد بود.
این هواپیماها چندین مدل دیگر نیز دارند که از آن جمله میتوان مدل اختصاصی Cargo برای FedEx,DHLو UPS(که از کاربران عمده ی این هواپیما هستند),مدل VIP و مدل ضد زیر دریایی و گشت دریایی این هواپیما برای نیروی دریایی ترکیه و ایتالیا نام برد.
مدل گشت دریایی این هواپیما میتواند به یک مسلسل کوچک تعبیه شده,اژدرهای کوچک,موشک های هوا به سطح و مین های دریایی مجهز شود.تاکنون نیروی دریایی ترکیه 10 فروند و ایتالیا 4 فروند برای سال 2010 سفارش داده اند.

 

انواع  موجود کنونی :                                                       

 

ای.تی.آر ۲۰۰–۷۲

 

هواپیمای ای.تی.آر.۲۰۰–۷۲ متعلق به شرکت هواپیمایی خدماتی اورگینی در حال فرود در فرودگاه بریستول، انگلستان

 

این مدل در دو نوع ۲۰۰ (۲۰۰-) و با موتور هواگرد PW124B شرکت کانادایی پرتی اند ونتدی مجهز شده است.^[۳]

 

ای.تی.آر ۲۱۰–۷۲

 

این مدل در دو تیپ به بازار عرضه شد.۲۱۱ , (با در بزرگ قسمت بار، مخصوص حمل بارهای با سایز بزرگ۲۱۲)، مدل ۲۰۰ مجهز به موتورPW127 شرکت کانادایی پرتی اند ونتدی این موتورها توانایی تحمل ارتفاع بیشتر و درجه حرارت بالاتر است. تفاوت تیپ‌های این مدل در محل قرار گرفتن در‌های خروج اضطراری است.

 

ای.تی.آر ۵۰۰–۷۲

 

ای.تی.آر ۶۰۰–۷۲

 

این تیپ اولین بار در سال ۱۳۸۵ با نام تجاری ای.تی.آر ۲۱۲A–۷۲ به بازار معرفی شد و تولیدکنندگانش تاریخ عرضه آن را سال ۱۳۸۸ اعلام کردند.اولین نمونه این مدل که مدل توسعه یافته ای.تی.آر ۵۰۰–۷۲ بود^.

 

ای.تی.آر ۶۰۰–۷۲ با چندین ویژگی بهبود یافت. این مدل مجهز به موتور کانادایی PW127M است که با ۵٪ افزایش توان به برخاست راحت‌تر کمک می‌کند. تولیدکنندگان با اضافه کردن چندین صفحه نمایش کامپیوتر در کابین پرواز به امنیت پرواز اضافه کردند.همچنین با تغییر مدل صندلی‌ها و سبک‌تر کردن وزن آن‌ها ظرفیت مسافران را به ۷۴ تا ۷۸ رساندند..^[۷]

 

این تیپ با دو موتور PW127 در دی ۱۳۷۱ گواهی پرواز دریافت کرد

 

هواپیمای ای.تی.آر.۶۰۰-۷۲ متعلق به شرکت هواپیمایی ایر نوستروم لحظاتی پس از برخاست از باند

 

در بهمن‌ماه ۱۳۷۵ این تیپ با ملخ شش پره روی موتور PW127F و PW127M با افزایش توان و تقویت امکانات برای خلبان به سهولت کار کادر پروازی افزود.

 

ای.تی.آر ۷۲ در ایران

 

شرکت ای.تی.آر در پی برداشته شدن تحریم‌ها علیه ایران، اعلام کرد: با ایران برای تامین حداکثر ۴۰ فروند هواپیمای توربوپراپ برای شرکت هواپیمایی ایران ایر قرارداد امضا کرده است. این قرارداد پس از مذاکرات تهران و رم که در نخستین سفر اروپایی حسن روحانی به اروپا انجام گرفت، امضا شد. پاتریک دو کاتسل باژاک، مدیرعامل ای.تی.آر در بیانیه‌ای اظهار کرد این شرکت افتخار دارد که با فراهم کردن هواپیما به منظور تقویت و افزایش حمل و نقل منطقه‌ای در ایران، در دوران جدید این کشور مشارکت دارد و برای فروش ۲۰ فروند هواپیمای ۶۰۰-۷۲ و همچنین گزینه برای فروش ۲۰ فروند دیگر با ایران قرارداد یک میلیارد یورویی امضا کرده است.

 

 

 

 

 

 

 

General characteristics

* Crew: 4 (2 flight deck crew and 2 cabin crew)
* Capacity: 62-74 passengers
* Length: 27.166 m (89 ft 2 in)
* Wingspan: 27.050 m (88 ft 9 in)
* Height: 7.650 m (25 ft 1 in)
* Wing area: 61.00 m² (656.6 ft²)
* Empty weight: 13,500 kg (29,762 lb)
* Loaded weight: 22,670 kg (49,979 lb)
* Useful load: 7,850 kg (17,306 lb)
* Max takeoff weight: 22,800 kg (49,604 lb)
* Powerplant: 2× Pratt & Whitney Canada PW127M turboprop, 1,846 kW (2,475 hp) each

Performance

* Cruise speed: 507 km/h (274 knots, 315 mph)
* Range: 1,650 km (890 nm, 1,025 mi)
* Service ceiling: : 7,620 m (24,900

بعنوان شرکت هوایی متولی این پروازها در این چند مدت از هواپیمای ATR-72 برای جابجایی مسافر در این مسیر استفاده میکند . اغلب مسافران و همشهری های عزیز گاها” از پرواز با این نوع هواپیما ( که در زبان عامیانه ملخ دار و در زبان تخصصی توربوپراپ نامیده میشود ) نگران هستند و خواستار آشنایی بیشتر با این هواپیما هستند . به همین دلیل قصد دارم که شما عزیزان را تا حدودی با این هواپیما آشنا کنم.
سایر تجهیزات کامل و جالب این هواپیما :

 

مجهز به ۲ رایانه کامپیوتر مرکزی) MFC که کلیه سیستم های هواپیما تحت کنترل و فرمان این کامپیوتر ها می باشند).
مجهز به سیستم GPWS (سیستم هشدار دهنده عدم برخورد به زمین و موانع) است .

 

هواپیمای مدل ۵۰۰ که سیستم فوق پیشرفته ترین سیستم به کار رفته در دنیا می بود که تمام عوارض زمین را به صورت رنگی و با نشان دادن ارتفاع هر مانعی قابلیت و ایمنی هواپیما را به طور چشمگیری بالا برده بود .
مجهز به سیستم رایانه ای C.CAS سیستم هشدار دهنده وضعیت اضطراری به خلبان
مجهز به سیستم جهانی مکان یابی ماهواره ای GNSS و GPS که همزمان با تماس به ۲۴ ماهواره کلیه اطلاعات موقعیت جغرافیایی هواپیما را بر روی کره زمین با خطای سه متر نشان می دهد و کمک شایانی به ناوبری هواپیما جهت فرودگاههایی که مجهز به دستگاه های ناوبری نیستند می کند.
مجهز به سیستم رایانه ای AFCAS سیستم کنترل کننده اتوماتیک هواپیما و هدایت هواپیما  این سیستم قابلیت قفل شدن به GNSS را دارد که ناوبری با دقت زیاد در فواصل طولانی را ممکن می سازد.
مجهز به سیستم EADI-EHS سیستم نمایشگر تلوزیونی از وضعیت هواپیما که جایگزین سیستم های قدیمی دهه ۷۰ و ۸۰ میلادی گردیده
مجهز به سیستم اکسیژن اضطراری
مجهز به سیستم اطفاء حریق اتوماتیک
مجهز به رادار پیشرفته رنگی با برد ۶۵ کیلومتر(۳۰۰ NM)
نمایشگر رنگی جهت اطلاعات هواشناسی و عوارض زمین
مجهز به سیستم اتوماتیک تنظیم فشار
قابلیت پرواز با یک موتور با حفظ ارتفاع ۱۴۰۰۰ پا
قابلیت نشست بر روی آب در وضعیت اضطراری و ماندگاری به مدت ۳۰ دقیقه بر روی آب
قابلیت نشست و برخاست بر روی باندهای کوتاه ، چمن ، خاکی و یخ
مجهز به سیستم از بین بردن صدا در داخل کابین که باعث شده تا کابین این هواپیما از کابین یک هواپیمای جت نیز بی سرو صداتر باشد. (مدل ۵۰۰)

 

اطلاعات دیگر

 

قابل توجه است که این هواپیما از جنوب فرانسه (شهر تولوز) به مقصد تهران برخاست و بدون هیچ گونه سوختگیری مجدد با ۷/۱۵ ساعت پرواز در تهران به زمین نشست . این هواپیما دارای کمترین مصرف سوخت و در بردهای کوتاه از اقتصادی ترین هواپیماهای موجود در جهان است

 

یه عنوان فردی که 5 سال روی این هواپیمای” مهربان “پرواز کرده ، مهمترین چیزی که برایتان میگویم این است که " علت نصب ملخ دلیل بر کهنگی و قدیمی بودن هواپیما نیست واین هواپیما بسیار سطح ایمنی بالایی دارد ! "( اشتباهی که اکثر مردم با دیدن ملخها میکنند و از کروی پرواز میزان کهنگی و قدیمی بودن هواپیما را میپرسند !!!! )
و علت آن توجیه اقتصادی و لهذا کاهش هزینه ها و مخارج مربوطه و همچنین نشست و برخاست هواپیما در باند کوتاه می باشد.
برای مثال مسیر لندن- پاریس ، توسط این هواپیما انجام می پذیرد.
هر هواپیما با توجه به ماموریت خاص در نظر گرفته شده ، طراحی و ساخته می شود و جت ملخ دار نیز به همین علت به عنوان (REGIONAL) طراحی و ساخته می شود.
این هواپیما که اکنون پرفروش ترین جت ملخی توربو پراپ دنیا است ، ساخت مشترک ایتالیا و غول دیگر صنعت هواپیمایی یعنی AIRBUS از کشور فرانسه است .بدنه ساخت مشترک این دو کشور است و موتورهای کانادایی PW 127 برای این هواپیما انتخاب گردیده است . تمام اطلاعات پرواز بر روی صفحه های تلوزیونی ساخت آمریکا نمایش داده می شود(GLASS COCKPIT) . نصب رادار رنگی هواشناسی با ۶۵۰ کیلومتر برد، سیستم کنترل الکترونیکی برای قدرت موتور و ملخ ، بهره وری را به حداکثر رسانده است. وجود چهار کامپیوتر مجزا در دو واحد جداگانه که تقریبا تمام وسایل هواپیما اعم از فشار داخل کابین ، گرما و تهویه ، برق و سیستم های یخ زدایی و غیره را کنترل می نمایند نیاز به داشتن مهندس پرواز را از بین برده است . مصرف کم و تانک های سوخت بزرگ ، برد هواپیما را تا نزدیک ۵۵۰۰ کیلومتر رسانده است و ملخ با قدرت چرخش معکوس قابلیت نشستن و بلند شدن در باندهای بسیار کوتاه تا حتی ۱۰۰۰ متر را میسر می سازد .

 

کشورهای دارنده :

 

این هواپیما یکی از پرفروش ترین هواپیماهای دنیا در چند سال اخیر می باشد ، به طوری که با توجه به مدرن بودن آن و همچنین با توجه به کاهش هزینه ها و مناسب بودن آن جهت پروازهای کوتاه در اقصی نقاط جهان خریداری شده است و هم اکنون بیش از ۶۵۰ فروند در سرویس می باشد و سفارش دهها فروند نیز از کشورهای دیگر جهان جهت خرید ارائه شده است . تا کنون بیش از ۱۰۰ کمپانی از این هواپیما بهره وری کرده اند .از دیگر کشورهای دارنده این هواپیما می توان از فرانسه ، آمریکا ، ایتالیا ، آلمان ، چین ، هند ، تایلند ، اسپانیا ، نیوزیلند ، یونان ، کلمبیا ، میانمار ، مالدیو ، مکزیک ، آفریقای جنوبی ، انگلستان ، دانمارک ، کانادا ، کرواسی ، جمهوری چک ، کنیا ، گابون ، اتیوپی ، ایرلند ، ونزئولا ، یوگسلاوی ، فنلاند ، مراکش ، کامبوج ، برزیل ، ماداگاسکار ، تونس ، ویتنام ، تایوان ، عمان و هواپیمایی آسمان ایران را نام برد

 

نشریه معتبر هواپیمایی در جهان به نام AVIATION WEEK در تاریخ دوشنبه ۸۱/۰۴/۰۳ می نویسد :

 

هواپیمای ATR یکی از پیشرفته ترین هواپیماها می باشد که تا کنون بیش از ۶۵۰ فروند آن به بیش از ۱۰۰ شرکت هواپیمایی در سراسر جهان فروخته شده است . این به نوبه خود در ساخت مشترک هواپیما توسط چند کشور اروپایی موفقیت بسیار چشمگیری می باشد…..

 

هواپیمای ATR-72 از خانواده ی هواپیماهای منطقه ای با گنجایش کم است که توسط شرکت ایتالیایی فرانسوی ATR تولید شد.این هواپیما میتواند تا سقف ۷۴ مسافر در آرایش صندلی تک کلاسه حمل نماید.
ATR-72 تکامل یافته ی ATR-42 است;به طوری که این تکامل را میتوان در تعداد صندلی های افزایش یافته,بدنه ی کشیده تر به میزان ۴ونیم متر,افزایش فاصله ی دو سر بالها,استفاده از موتورهای قدرتمند تر و در نهایت مصرف سوخت بهتر مشاهده کرد.
این مدل در سال ۱۹۸۶ معرفی شد و اولین پرواز خود را نیز در روز ۲۷ اکتبر سال ۱۹۸۷ انجام داد.یک سال بعد شرکت Finnair این هواپیما را به ناوگان خود اضافه نمود.
حدود ۴۰۸ فروند ازین مدل هواپیما در دنیا پرواز میکند.۲۸ فروند دیگر هم منتظر تحویل هستند.
مسافران از در تعبیه شده در قسمت عقب هواپیما وارد میشوند که امری نامعمول در صنعت هوانوردی به حساب می آید.از در جلو به عنوان در Cargo استفاده میشود.استثنا در مدل های سفارشی Finn air در هواپیما در جلوی است تا بتواند از Jet Bridge های فرودگاه هلسینکی استفاده نماید.
در هنگام سوار شدن و پیاده شدن مسافران از در عقب استفاده از Tail Stand کاری ضروری است.زیرا وزنی که ایجاد میشود میتواند دماغه ی هواپیما را از زمین بلند کند.
این هواپیما فاقد APU است در عوض سیستم ترمز ملخ را به همراه دارد.طرز کار این سیستم به این صورت است که چرخش ملخ پروانه ی موتور شماره ۲ این هواپیما از کار می ایستد و توربین مشغول تولید انرژی بدون چرخیدن ملخ میشود.این ویژگی هواپیما را به سیستم سنگین و گرانقیمت APU بی نیاز کرده است.
مدل های گوناگونی ازین هواپیما وجود دارد که مشهور ترین آنها سری ۲۱۰/۲۱۲ با در کارگوی بزرگتر و موتورهای پرت اند ویتنی PW127 و همچنین سری ۵۰۰ با موتور بهبود یافته ی پرت اند ویتنی ۱۲۷F و ۱۲۷M,با ملخ های ۶ پر و سیستم های پیشرفته تر برای تسهیل کار خلبان است.
همچنین تولید سری ۶۰۰ این هواپیما نیز در سال ۲۰۰۷ اعلام شد که آخرین تکنولوژی های روز در آن مشاهده میشود.در این سری مصرف سوخت اقتصادی تر شده و هزینه های نگهداری این هواپیما نیز به مراتب کاهش یافته است.این سری از موتور پرت اند ویتنی PW127M که موتوری جدید به حساب می آید نیرو میگیرد و عرشه ی پروازی آن دارای Glass Cockpit است که شامل ۵ ال سی دی می شود.
اویونیک جدید این هواپیما ساخت شرکت Thales است که استاندارهای CAT III و RNP را شامل میشود.
تاریخ ورود سری ۶۰۰ این هواپیما نیمه ی دوم سال ۲۰۱۰ خواهد بود.
این هواپیماها چندین مدل دیگر نیز دارند که از آن جمله میتوان مدل اختصاصی Cargo برای FedEx,DHLو UPS(که از کاربران عمده ی این هواپیما هستند),مدل VIP و مدل ضد زیر دریایی و گشت دریایی این هواپیما برای نیروی دریایی ترکیه و ایتالیا نام برد.

 

مدل گشت دریایی این هواپیما میتواند به یک مسلسل کوچک تعبیه شده,اژدرهای کوچک,موشک های هوا به سطح و مین های دریایی مجهز شود.تاکنون نیروی دریایی ترکیه ۱۰ فروند و ایتالیا ۴ فروند برای سال ۲۰۱۰ سفارش داده اند.
 

 

ATR-72-500
گفتنی است در هنگام سوار یا پیدا شدن مسافران از در عقب این هواپیما ممکن است تعادل هواپیما به هم خورده و دم هواپیما سنگین تر از دماغه آن شود، در نتیجه دم هواپیما به زمین برخورد کند.,
برای جلوگیری از این سانحه میله ای به نام Tail Prop در قسمت دم هواپیما و به Anti Skid هواپیما نصب میشه که بعد از ورود کامل مسافرین برداشته شده و در قسمت انتهایی هواپیما که پرشرایز شده نیست، قرار می گیرد تا در مقصد دوباره نصب شود.

 

هواپیمای ای تی آر ۷۲ از خانواده هواپیماهای منطقه ای با گنجایش کم است که توسط شرکت ایتالیایی،فرانسوی ای تی آر تولید شد  .

 

این هواپیما میتواند تاسقف ۷۴ مسافر در آرایش صندلی تک کلاسه حمل نماید .

 

ای تی آر  تکامل یافته   ای تی آر ۴۲ است ، به طوری که این تکامل را میتوان در تعداد صندلی های افزایش یافته ، بدنه کشیده تر به میزان ۵۰/۴  متر ، افزایش دو سر بالها ، استفاده از موتورهای قدرتمند تر ودر نهایت مصرف سوخت بهتر مشاهده کرد  .

 

این مدل در سال ۱۹۸۶ معرفی شد واولین پرواز خود را نیز در روز ۲۷ اوکتبر سال   ۱۹۸۷  انجام داد . یک سال بعد شرکت  فین ایر این هواپیما را به ناوگان خود اضافه نمود حدود ۴۰۸ فروند از این هواپیما در دنیا پرواز میکند ۲۸ فروند دیگر نیز درحال تولید و تحویل به شرکتهای متقاضی است .

 

از پیشرفته ترین موتورهای  جت ملخ دار در جهان و مجهز به سیستم ( کنترل کننده الکترونیکی موتور هواپیما )  ، سیستم اطفائ حریق در مدل ای تی آر ۷۲  و  ۵۰۰ سیستم جدید کنترل کننده الکترونیکی که سرعت ملخ و راندمان نیروی جلو برنده را کنترل میکند .

 

این هواپیما ساخت چهار کشور ( امریکا،کانادا،فرانسه،ایتالیا، ) میباشد .

 

شرکت هواپیمایی آسمان ایران  در سال  ۱۳۷۲  شش فروند از این هواپیما خریداری نموده است و این هواپیما از مدرنترین هواپیماهای توربو جت دنیا و مجهز به موتور پیشرفته ( جت ملخ دار )، میباشد

 

 تعداد مسافر:   حد اکثر ۷۴  نفر

 

سقف پرواز:۲۵۰۰۰ پا

 

برد: با سوخت کامل و ۵۱ مسافر  ۲۰۲۰ کیلومتر

 

قابلیت پرواز : با یک موتور با حفظ ارتفاع    ۱۴۰۰۰  پا

 

قابلیت نشست بر روی آب در مواقع اضطراری وماندگاری ۳۰ دقیقه برروی آب 

 

قابلیت نشست وبرخاست بر روی باند های کوتاه ،چمن ، خاکی و یخ

 

قابل توجه است که این هواپیما از جنوب فرانسه ( شهر تولوز ) به مقصد تهران برخاست وبدون هیچ گونه سوختگیری مجدد با ۱۵/۷ ساعت پرواز در تهران به زمین نشست .

 

این هواپیما یکی از پر فروش ترین هواپیماهای دنیا در چند سال اخیر میباشد .