ایرباس و خانواده محترم ! امیرآرش فرخ - استاد دانشگاه و نویسنده

بنام بیتا

امیرآرش فرخ - نویسنده

ایرباس و خانواده محترم ، در تشرف به ایران عزیزمون  :

چاپ شده در روزنامه دنیای خودرو

ایرباس، (به انگلیسی: Airbus) شرکت هواپیماسازی اروپایی و سازنده بزرگترین هواپیمای جت مسافربری جهان است. دفتر مرکزی این شرکت در شهر تولوز، فرانسه قرار دارد و کارخانجات آن در سراسر اروپا گسترده می‌باشند. شرکت ایرباس هم‌اکنون به‌عنوان بازوی تولید هواپیماهای مسافربری گروه ایرباس فعالیت می‌نماید.

ایرباس هم‌اکنون پس از بوئینگ، دومین شرکت هواپیماسازی جهان به‌شمار می‌آید و در حدود نیمی از هواپیماهای مسافربری و غیرنظامی جهان را تولید می‌کند.

این شرکت دارای ۵۷٬۰۰۰ کارمند و ۱۶ دفتر در کشورهای آلمان، فرانسه، بریتانیا و اسپانیا است. مونتاژ نهایی هواپیماهای ایرباس در شهرهای تولوز در فرانسه، هامبورگ در آلمان، سویل در اسپانیا و تیانجین در چین انجام می‌پذیرد. این شرکت همچنین دارای شعباتی در کشورهای ایالات متحده آمریکا، ژاپن و جمهوری خلق چین است.

شرکت ایرباس از آغاز کار در سال‌های دهه ۱۹۷۰، توسعه و استفاده از تکنولوژی‌های نوین در صنعت هواپیمایی را به ابزار اصلی برتری خود در رقابت با شرکت‌های دیگر از جمله بوئینگ تبدیل کرد. فناوری‌هایی مانند استفاده گسترده از مواد کامپوزیت در سازه هواپیما، کامپیوتریزه و دیجیتالی کردن بخش عمده‌ای از سامانه کنترل پرواز و نیاز به تنها دو نفر در کابین خلبان، نمونه‌هایی از تکنولوژی‌های توسعه داده شده توسط ایرباس هستند، که نه تنها به رشد این شرکت کمک کردند، بلکه هم‌اکنون بصورت استانداردهایی در صنعت هواپیمایی درآمده‌اند و در پی تجدید ساختار شرکت ای‌ای‌دی‌اس، ابتدای سال ۲۰۱۴ به گروه" ایرباس" تغییر نام داد.

 

ایرباس بلوگا؛ هواپیمای اَبَرترابری ایرباس

صنایع ایرباس به عنوان یک گروه اقتصادی در ۱۸ دسامبر ۱۹۷۰ تاسیس شد. در این گروه شرکت‌های آئرواسپاسیال فرانسوی و دویچه ایرباس آلمانی هر یک ۳۶٫۵ درصد، هاوکر سیدلی بریتانیایی ۲۰ درصد و فوکر هلندی ۷ درصد سهم کاری داشتند. در سال ۱۹۷۱، آئرواسپاسیال و دویچه ایرباس جمعاً سهام خود را به ۴۷٫۹ درصد کاهش دادند، تا شرکت اسپانیایی کاسا بتواند ۴٫۲ سهام را دریافت کند.  در ژانویه ۱۹۷۹ شرکت هوافضایی بریتانیا که مالک جدید هاوکر سایدلی بود، ۲۰٪ درصد سهم را از آن خود کرد.

خانواده ای۳۰۰

نخستین هواپیمای ایرباس مدل ایرباس ای۳۰۰ بود که در سال ۱۹۷۲ پرواز کرد و نخستین پرواز تجاری‌اش را در ۱۹۷۴ انجام داد. هواپیمای ایرباس ای۳۰۰ نخستین هواپیمای پهن‌پیکر دنیا است که در چیدمان کابین مسافران دو راهروی موازی دارد و درعین حال تنها از ۲ موتور جت نیرو می‌گیرد. آخرین فروند هواپیمای ایرباس ای۳۰۰ در ژوئیه ۲۰۰۷ به فدکس اکسپرس تحویل داده شد و سپس تولید آن برای همیشه متوقف شده است.

هواپیمای ایرباس ای۳۱۰ پس از ایرباس ای۳۰۰ معرفی شد و در آن طول هواپیما کاهش پیدا کرده بود و بال‌ها و موتورها تغییراتی کرده بودند.

خانواده ای320

هواپیمای ایرباس ای۳۲۰ یکی از بزرگترین موفقیت‌های تجاری شرکت ایرباس می‌باشد، که در آن برای اولین بار، سیستم ناوبری موسوم Fly-by-wire بکار برده شده بود. مدل‌های ایرباس ای۳۱۹ و ایرباس ای۳۱۸ در حقیقت مدل‌های کوچکتر ایرباس ای۳۲۰ هستند، که برای بازارهای کوچکتر و همچنین بازار جت‌های خصوصی تجاری، جذاب هستند. مدل ایرباس ای۳۲۱ اندکی از ایرباس ای۳۲۰ بزرگتر است و رقیب مستقیم مدل‌های جدید بوئینگ ۷۳۷ محسوب می‌شود. هم‌اکنون ایرباس در حال مطالعه برای طراحی هواپیمایی جایگزین برای ایرباس ای۳۲۰ است.

خانواده ای۳۳۰ و ای۳۴۰

هواپیمای ۴ موتوره ایرباس ایرباس ای۳۴۰

هواپیماهای مدرن ایرباس ای۳۳۰ و ایرباس ای۳۴۰ به ترتیب با ۲ و ۴ موتور هواپیمای مسافربری پهن‌پیکر دورپرواز ایرباس هستند. هواپیمای ایرباس ای۳۴۰ دارای بُردی معادل ۱۶٬۷۰۰ کیلومتر است. کاربرد اصلی این هواپیماها در جابجایی تعداد زیادی مسافر در مسافت‌های طولانی است. طراحی و ساخت ایرباس ای۳۳۰ و ایرباس ای۳۴۰ از سال ۱۹۸۷ و بطور همزمان آغاز شد.

خانواده ای۳۸۰

جدیدترین هواپیمای ایرباس مدل ایرباس ای۳۸۰ است که با ۲ طبقه کامل، ۴ موتور و حداکثر ظرفیت بیش از ۸۵۰ مسافر، بزرگترین هواپیمای مسافربری در جهان می‌باشد. هواپیمای ای۳۸۰ از اکتبر ۲۰۰۷ رسماً سرویس تجاری خود را با پرواز در شرکت هواپیمایی سنگاپور آغاز کرده است. مدل «باری» این هواپیما یعنی ای۳۸۰-۸۰۰اف دومین هواپیمای بزرگ باری جهان، پس از هواپیمای آنتونوف-۲۲۵ می‌باشد_۴۰۲

باخرید هواپیماهای مسافرتی جدید، تمام اخبار تحت الشعاع قرارداد ایران برای خرید 118 فروند هواپیمای جدید از شرکت ایرباس قرار گرفته است.

بر اساس قرارداد رسمی امضا شده میان مسوولان ایرباس با مقامات ایرانی این شرکت 118 هواپیمای جدید به ایران خواهد داد که 4 مدل از خانواده هواپیماهای ایرباس به حساب می‌آید. طبق اعلام آخوندی ایران پس از بررسی ابعاد دقیق نیازهای خود و شرایط بازار نسبت به خرید این هواپیماها اقدام کرده و در سال‌های آینده و در چارچوب زمان بندی تحویل این هواپیماها از آنها در راستای اهداف خود بهره خواهد برد.

هرچند هر چهار مدل ایرباس خریداری شده از سوی ایران ساختاری نزدیک به هم دارند اما با توجه به تفاوت جدی در امکانات و ویژگی‌هایشان می‌توانند برای اهداف مختلف مدنظر صنعت هواپیمایی ایران کارآمدد باشند.

اینجانب ویژگیهای اصلی این چهار هواپیما را بررسی کرده ام :

خانواده ایرباس 320: این هواپیما که ایران از آن 45 فروند سفارش داده آخرین مرحله از توسعه و بهسازی را در سال 2015 پشت سر گذاشته و از این رو جز به روزترین هواپیماهای شرکت ایرباس به حساب می‌آید

در مدل جدید این هواپیما که ایرباس آن را 320 neo نام گذاری کرده طراحی جدیدی از موتورهای هواپیما به کار رفته که مصرف سوخت را به شکل قابل توجهی کاهش می‌دهد و در نتیجه هزینه پرواز را پایین می‌آورد. کاهش آلودگی صوتی نیز از دیگر مسائلی بوده که در نوع جدید ایرباس 320 لحاظ شده است.
ایرباس 320 در دو کلاس پروازی مسافر گیری می‌کند و ظرفیت مسافرگیری بین 168 تا 184 مسافر خواهد داشت.
با توجه به نیاز جدی ایران به هواپیماهایی با برد متوسط که مسافرانی در حدود 150 نفر را جابجا می‌کنند به نظر می‌رسد ایرباس 320 می‌تواند بخش قابل توجهی از نیازهای صنعت هوایی ایران را برای پروازهای داخلی برطرف کند، موضوعی که سفارش 45 فروند از آن به خوبی نشان دهنده اهمیتی است که وزارت راه و شهرسازی برای واردات این مدل خاص قائل شده است.
2-خانواده ایرباس 330:
این هواپیمای دو موتوره که جز مدل‌های پهن پیکر ایرباس به حساب آمده و قابلیت پروازهای دور برد را دارد نیز دومین هواپیمایی است که ایرانیان به آن علاقه زیادی نشان داده و در سبد 118 فروندی خود، 45 فروند از آن را جای داده اند.

ایرباس 330، این هواپیما که نخستین پرواز خود را در سال 1992 ثبت کرده و پس از آن در سال 1994 وارد پروازهای رسمی شده است.

این هواپیما نیز مانند مدل قبلی فرایند بهبود و ارتقای موتور را پشت سر گذاشته و از این رو مدل جدید آن که به 330neo نام گذاری شده در سال‌های گذشته طرفداران زیادی داشته است.

مسافت طولانی و ظرفیت مسافرگیری بالای این هواپیما آن را برای سفرهای بین المللی متناسب می کند. مدل قدیمی ایرباس330، توان انتقال بیش از 330 مسافر و نوع جدید آن در دو کلاس پروازی ظرفیتی بین 280 تا 440 مسافر را پشتیبانی می‌کند.

 

 ایرباس ۳۴۰ (Airbus A340) یک هواپیمای مسافربری پهن‌پیکر و چهار موتوره ساخته شرکت ایرباس است. کاربرد اصلی این هواپیما در جابجایی تعداد زیادی مسافر در مسافت‌های طولانی است. ساخت ایرباس آ-۳۴۰ از سال ۱۹۸۷ آغاز شد و نخستین بار در ۳ آبان ۱۳۷۰ (۲۵ اکتبر ۱۹۹۱ به پرواز در آمد.^[۱] طراحی و ساخت این هواپیما همزمان با ایرباس آ-۳۳۰ انجام شد. آ-۳۴۰ در ۳ مدل ۳۰۰ -۵۰۰ و ۶۰۰ ارائه می‌شود که مدل ۳۰۰ برای مسیرهای بیش از ۷۴۰۰ ناتیکال مایل (۱۳۷۰۴ کیلومتر) طراحی شده است که همه نیازهای ۳۰۰ مسافر را برای این سفرها براورده کرده است. تاکنون این مدل ۲۴۶ فروند را تحویل داده است و ۲۴۱ فروند هم در حال ساخت است. مدل ۵۰۰ که دوربردترین مدل است و قادر به جابجایی بیش از ۳۱۳ مسافر در ۳ کلاس برای مسیرهای بیش از ۹۰۰۰ ناتیکال مایل (۱۶۶۶۸ کیلومتر) را دارد. هواپیمایی سنگاپور از این مدل برای مسیر سنگاپور لس آنجلس استفاده می‌کند که بیش از ۱۹ ساعت طول می‌کشد. همچنین این مدل از موتورهای رولزرویس استفاده می‌کند. مدل ۶۰۰ که طویلترین مدل ۳۴۰ است قابلیت حمل ۳۶۰ مسافر در ۳ کلاس یا ۴۱۹ مسافر در ۲کلاس را برای مسیرهای بیش از ۷۹۰۰ ناتیکال مایل دارد. این مدل هم مثل مدل ۵۰۰ از موتورهای رولزرویس ترنت ۵۰۰ بهره می‌گیرد.

ایرباس 380:
سبد خرید بزرگ ایران، تنها پر سر و صداترین هواپیمای مسافرتی جهان را در خود کم داشت.
ایرباس380، هواپیمای چهار موتوره، پهن پیکر و دور برد ایرباس به حساب می‌آید و از حیث حجم و ظرفیت مسافرگیری بزرگترین هواپیمای جهان محسوب می‌شود.
این هواپیما که سال گذشته به طور نمادین در فرودگاه امام خمینی فرود آمد، به دلیل بزرگی غول آسای خود تنها در تعداد کمی از فرودگاه‌های جهان توان نشست و برخاست دارد و در این بین فرودگاه‌ امام خمینی ایران نیز جز همین فرودگاه‌های محدود به حساب می آید.

این هواپیما دو طبقه در سه کلاس پروازی مسافرگیری می‌کند و در صورت مجزا شدن کلاس‌ها بیش از 520 مسافر و درصورت استفاده بدون کلاس پروازی بیش از 850 مسافر را جابجا می‌کند.
این هواپیمای غول پیکر که کار طراحی‌اش در سال 2005 به پایان رسیده و از سال 2007 استفاده تجاری از آن کلید خورده است برای رقابت با خاطره بویینگ 747 ساخته شد و در آن چهار کشور فرانسه، آلمان، اسپانیا و انگلیس مشارکت داشته‌اند.
این هواپیمای خاص که شاید استفاده از آن اعتبار خاصی به صنعت هواپیمایی کشورها ببخشد در طول مذاکرات اخیر ایران با ایرباس در دستور کار قرار گرفته و بناست 12 فروند آن در آینده نزدیک به ناوگان هوایی کشور بپیوندند.

 بلومبرگ به نقل از یک مقام ایرانی: ایران تیر سال آینده نخستین هواپیماهای ایرباس را تحویل می‌گیرد .

ایده جدید ایرباس برای هواپیماهای جدید: خلبان ها نیاز به پنجره ندارند !!!!

اتاقک خلبان مهم‌ترین قسمت در هواپیماست که کنترل هواپیما از آن صورت می‌گیرد. ایرباس می‌خواهد برای بهبود ایرودینامیک هواپیماهای خود، این قسمت از هواپیما را به پایین هواپیما منتقل کند چرا که بر این باور است که پنجره‌های جلوی هواپیما مانع از ایرودینامیک درست و دماغه‌ای ایده‌آل هستند. این پنجره‌ها برای مقاومت در ارتفاع بالا هم به مزایای بیشتر نیاز دارند و همین امر باعث اضافه شدن به وزن هواپیما می‌شود. مهم‌تر از این موارد حس واقعی صندلی First Class را از مسافر گرفته می‌شود چون با مانعی به نام اتاقک خلبان در جلوی خود مواجه است.ایرباس می‌خواهد به‌جای استفاده از پنجره‌های مرسوم، اتاقک خلبان را از دماغه‌ی هواپیما به جایی دیگر منتقل کند و در آن صفحات نمایش الکترونیکی به کار بگیرد. البته با کمک دوربین‌هایی که کار گذاشته می‌شوند و اطلاعات قبلی یک فضای سه‌بعدی برای خلبان ایجاد می‌شود که تجربه بی‌نظیری است .

ایرباس دراین‌باره می‌گوید

برای مثال وقتی هواپیما روی زمین در حال حرکت است و به محل پارک نزدیک می‌شود، یک طرح سه‌بعدی از پیش ساخته‌شده‌ی فرودگاه در صفحه‌نمایش داده می‌شود که این طرح روی بانک اطلاعاتی که در سروری روی زمین قرار دارد ذخیره شده است و یا توسط دوربین‌ها ضبط شده است. تصاویر از پیش تعیین‌شده‌ای هم به‌عنوان موانع روی زمین نشانه داده می‌شوند؛ مانند هواپیمای دیگری که در پارکینگ قرار دارد و یا خودرویی خدماتی که در حال عبور است

باوجود برتری‌هایی که این سیستم نسبت به پنجره دارد اما آن‌چنان چیز فوق مدرنی به نظر نمی‌آید و سیستم اتو پایلوت یا همان خلبان خودکار از پس انجام این کارها برمی‌آید. باید توجه داشت که این فقط یک طرح است و راهی بسیار طولانی در پیش دارد تا در هواپیماها به کار گرفته شود. این طرح تأثیر روانی روی مسافران نیز می‌گذارد چون آن‌ها از این‌که خلبان پنجره‌ای ندارد و به بیرون دید ندارد می‌ترسند.

1.    نویسنده اعتقاد دارد : فکر نمی کنم این طرح بتونه موفق بشه. چون اگر مشکلی      برای سیستم پیش بیاد، مثلا یک هواپیمای دیگر روی باند سیگنال مورد نظر را به این هواپیما یا برج مراقبت ارسال نکند، خلبان نمی تواند با دیدن هواپیمای روی باند جلوی برخورد را بگیرد.

در کل، هم این طرح و هم طرح های مربوط به هواپیماهای بدون خلبان معمولا روی هواپیماهایی اجرا می شه که یا نظامی هستند یا مثلا باری هستند و در صورت سقوط حداکثر زیان مالی خواهند داشت و جان 200-300 تا مسافر بهشون وابسته نیست.

به نقل از بلومبرگ، عباس آخوندی ، وزیر راه و شهرسازی ایران روز شنبه قبل از لغو تحریم ها علیه کشورش گفته بود ، ایران موافقت کرده که 114 فروند هواپیمای ایرباس برای شرکت هواپیمایی ملی ایران خریداری کند.

به گفته یک مقام ایرانی که به دلیل خصوصی بودن جزئیات نخواست نامش فاش شود، این قرارداد شامل خرید مجموعه ای از هواپیماهای نو و دست دوم از خانواده ای 320 و ای 340 است. وی افزود، اولین هواپیماها قرار است در اوایل ماه جولای تحویل ایران شود.

ایرباس از اظهارنظر در مورد هرگونه مذاکره با شرکت ایران ایر خودداری کرده است.

مقام ایرانی مذکور گفت، تهران همچنین علاقمند به خرید هواپیماهای پهن پیکر ایرباس شامل هواپیماهای خانواده 350 و ای 380 است، زیرا به جای انجام پروازها از طریق دوبی یا استانبول، به دنبال انجام پروازهایی مستقیم به مقصد کشورهای آمریکا، کانادا، استرالیا و اروپاست.

وی افزود، ایران همچنین در حال بررسی هواپیمای باریک پیکر 737 شرکت بوئینگ برای تردد در مسیرهای داخلی و هواپیمای 777 این شرکت برای مسیرهای طولانی است. ایران همچنین به دنبال خرید هواپیماهای کوچکتر از شرکت های بمباردیر و امبرائر است. سخنگوی شرکت بمباردیر برای اظهارنظر در این خصوص در دسترس نبود. دفتر مطبوعاتی شرکت امبرائر اعلام کرد این شرکت بعد از لغو تحریم ها آماده مذاکره در این خصوص خواهد بود.

البته باید یادآوری کرد که قیمت ایرباس 320 طبق اعلام فهرست رسمی کارخانه ایرباس بیش از 90 میلیون دلار اعلام شده است.
 
در همین راستا و برای روشن شدن موضوع در خصوص مزایا و معایب خرید هواپیماهای دست اول از ایرباس سراغ آرمان بیات ، کارشناس حمل و نقل هوایی رفتیم و کاملا شفاف از وی در خصوص خرید 118 فروند هواپیما از ایرباس پرسیدیم.
 
این کارشناس حمل و نقل هوایی درباره خرید هواپیماهای دست اول گفت : خرید هواپیمای نو به طور بی واسطه از شرکت های سازنده که بر پایه حق انتخاب سفارش دهنده در نوع ، متعلقات و تجهیزات است ، نقدی انجام نمی شود و خرید 118 فروند هواپیما که گفته شده 10.5 میلیارد دلار هزینه داشته نیز همچون دیگر شرکت ها و کشورهای سفارش دهنده به صورت اعتباری و فاینانس انجام گرفته است.
 
با بررسی ،نویسنده مقاله ،  به این نتیجه رسیده که در این خرید که به صورت فاینانس انجام شده ، شرکت هواپیمایی متقاضی پس از ارائه درخواست و انتخاب اختیاری تجهیزات و ثبت سفارش با توافق در میزان پیش پرداخت ، پس از تحویل وسیله پرنده ، طی 10 سال یا 120 ماه ، بازپرداخت را انجام می دهد ، پس ، اینکه گفته می شود 10.5میلیارد دلار یکجا پرداخت شده صحیح نیست و این برای ما خبری خوش است.
 
تصور اینجانب در چنین شرایطی این است که شرکت های هواپیمایی مدل های دیگری را در جهت توسعه ناوگان پیش میگیرند که غالبا اجاره یا اجاره به شرط تملیک است تا در طی عملیات پرواز با ارائه ضمانت حداقل پرواز ماهانه ، اقساط طی حق الاجاره در مدت کوتاه پرداخت میشود که این روش با خرید های بر پایه فاینانس متفاوت است.

  در ادامه خاطر نشان میکنم : ورود هواپیما با تعداد بالا به کشور علاوه بر افزایش سطح و نوع خدمت رسانی ، در ایجاد فرصت های شغلی مستقیم و غیر مستقیم و افزایش بهره وری منابع انسانی ، تاثیر گذار است.
 
و اضافه میکنم   بر اساس برنامه ها قرار است ظرفیت فرودگاه بین المللی امام خمینی (ره) به 45 میلیون نفر در سال برسد که با بهره برداری از هواپیماهای جدید می توان از این ظرفیت با محور ترانزیت مسافر و کالا استفاده کرد ، مشروط بر اینکه هوشمندانه و علمی رفتار شود.